Zeynep Gizem Özpınar
TUDPAM Uzmanı
7 Ekim 2023 tarihinde Hamas’ın İsrail’e yönelik saldırılarıyla büyüyen ve savaşa dönüşen kriz tüm hızıyla sürüyor. İsrail’in Filistin’e yönelik soykırıma varan nitelikteki saldırıları ve yüksek orandaki can kayıpları, dünya kamuoyunda artık daha fazla ses getirmeye başladı. Bu çatışmalar sadece bölgeyi değil, konuya insani bakmayı başaran tüm uluslararası toplumu da derinden etkiliyor. Özellikle sosyal medya aracılığıyla yayılan görüntüler ve haberler, insanların duygularını harekete geçirerek daha geniş kitlelerin dikkatini çekiyor. İnsanlık dramının gözler önünde yaşandığı bu kriz, dünya genelinde tepki ve dayanışma çağrılarını da beraberinde getiriyor. Özellikle üniversite öğrencileri Filistin halkına destek amacıyla kampüslerinde ve şehir merkezlerinde protestolar düzenlemeye başladı. Bazı öğrenciler üniversitelerinin sessizliğine karşı eylemler başlatırken, binlerce gösterici ABD’de tutuklandı ve bu durum uluslararası medyanın ilgisini çekti.
Filistin’e destek gösterileri, ABD’nin Columbia Üniversitesi’nde nisan ortalarında başladı ve Avustralya, Kanada, Fransa, Meksika ve Birleşik Krallık dahil olmak üzere dünya çapındaki üniversitelerde İsrail karşıtı gösteriler gerçekleştirildi. ABD’deki birçok üniversitede, yönetimlerin talebiyle polisin müdahale ettiği protestolarda 2 binden fazla kişi gözaltına alındı. Dünya genelindeki üniversite öğrencileri, Columbia’daki gösterilere destek vermek ve İsrail’in Gazze’ye saldırılarını protesto etmek için kampüslerinde toplandı. Avrupa’daki üniversitelerde öğrenciler polisin sert müdahalelerine rağmen gösterilere devam etti. ABD Başkanı Joe Biden, protestoların şiddet içermediğini reddetti ve mülkiyete zarar vermenin barışçıl bir protesto olmadığını vurguladı. Biden; Antisemitizm, İslamofobi ve diğer ayrımcılık türlerine yer olmadığını belirtti.
İngiltere’deki 14 üniversitede öğrencilerin kamplar kurduğu bildirildi. Bir Filistinli öğrenci, adalet için mücadele etmenin öğrenci topluluğu ve İngiliz toplumu için önemli olduğunu belirtti. Princeton ve Edinburgh’daki öğrenciler de üniversitelerinin politikalarını protesto etmek için açlık grevine başlama niyetinde olduklarını dile getirdi. Fransa, Hollanda, Almanya ve İspanya’daki üniversitelerde küçük çaplı protestolar yaşandı ancak çoğu polis tarafından hızla dağıtıldı. Amsterdam Üniversitesi’ndeki protesto en büyüklerinden biriydi. Polis, protestocuları dağıtmak için mekanik bir kazıcı ve coplar kullandı. 125 kişi ayrılmayı reddettiği için tutuklandı ancak çoğu birkaç saat sonra serbest kaldı.
Türkiye’deki üniversitelerde ise Filistin için genel bir dayanışma hâli görülüyor. Türkiye’nin çeşitli illerindeki üniversite öğrencileri, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarına tepki göstermek ve Amerika ile Avrupa’daki çeşitli üniversitelerde Filistin için yapılan protestolara destek vermek amacıyla yürüyüşler düzenledi. Bu yürüyüşlerde öğrenciler, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarını kınadı, Filistin halkının yanında olduklarını gösterdi. Türkiye’deki öğrenci protestolarının dikkate değer yanı ise AK Parti hükûmeti tarafından desteklenmekte olmaları ve öğrenciler ile akademisyenlerin birlikte yürüyüşler gerçekleştirmeleriydi.
Protestocu Öğrenciler Ne İstiyor?
Protestolar sadece İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarına değil, aynı zamanda İsrail’in Filistin halkına yönelik uzun süredir devam eden baskı ve işgal politikalarına karşı bir tepki olarak ortaya çıkıyor. Üniversitelerdeki öğrenci eylemleri, adalet ve eşitlik taleplerini dile getirirken aynı zamanda Filistin halkının yanında yer alarak dayanışma ve destek mesajları veriyor.
Öğrenciler, İsrail ile bağlantılı tüm kurumlarla üniversitelerinin ilişiğini kesmesi talebinde bulunurken, İsrail şirketlerine veya İsrail’de faaliyet gösteren kuruluşlara yatırım yapan üniversitelerin Gazze’deki savaşın “suç ortağı” olduğunu iddia ediyorlar. Protestocular, ateşkes çağrısı yapmanın yanı sıra üniversitelerin Gazze’deki çatışmayı “soykırım” olarak kabul etmesi ve “Gazze’deki tüm üniversitelerin yıkılmasını kınaması” talebinde bulunuyorlar. Okullarının İsrail’le her türlü doğrudan veya dolaylı mali ve akademik bağını kesmesini talep ediyorlar.
Bazı öğrenciler Gazze’ye yönelik taleplerini üniversitelerin iklim kriziyle mücadeleye yardımcı olmaları yönündeki çağrılarıyla birleştirdi. Belçika’daki Ghent Üniversitesi’nde, 2030 iklim planlarını karşılamak için somut eylem çağrısında bulunan ve aynı zamanda İsrail ordusuyla bağlantılı şirketlerle ilişkilerini kesmelerini talep eden 100’den fazla öğrenci bulunuyor.
Üniversiteler Öğrencilere Nasıl Tepki Verdi?
Columbia Üniversitesi ana mezuniyet törenini iptal etti ve birçok üniversite, polisi ve diğer kolluk kuvvetlerini kampüse çağırdı. Bazı üniversitelerde öğrenciler ve yöneticiler birtakım taleplerin kabul edildiği anlaşmalar yapmayı başardılar. İsrail ile bağlantılı olan şirketlerden ayrılma kararını kabul eden üniversiteler oldu. Bazıları ise talepleri değerlendireceklerini ve yatırımlarını denetlemekten sorumlu kurumlarla görüşeceklerini belirtti. Yatırımlarını geri çekme taahhüdünde bulunmadan önce yatırımlarını açıklama taleplerini kabul eden üniversiteler de oldu. Bazı üniversiteler ise Filistin konusunda daha fazla farkındalık yaratmak amacıyla yeni merkezler kurmayı ve yeni öğretim üyeleri işe almak için yatırım yapmayı kabul ederken, bu kampüslerdeki öğrenciler ise kamplarını sonlandırdı.
Connecticut’taki Wesleyan Üniversitesi ve Berkeley’deki California Üniversitesi kampları dağıtmak için herhangi bir işlem yapmamayı tercih etti ve öğrencilerin kamplarına devam etmesine izin verdi. ABD’deki Northwestern Üniversitesi, Illinois eyaletinde 29 Nisan’da protestocu öğrencileriyle anlaşmaya vardı. Rhode Island’daki Brown Üniversitesi, İsrail’e bağlı şirketlerden çekilme konusunda oylama yapma anlaşması karşılığında 24 Nisan’dan bu yana mevcut olan kampları temizledi. Minnesota Üniversitesi, 1 Mayıs’ta protestoculara yatırım yaptığı kamu şirketleri hakkında bilgi sağlama sözü verdi. İngiltere’deki Goldsmiths Üniversitesi, 3 Mayıs’ta anlaşmaya vardı ve yeni bir etik yatırım politikası üzerinde anlaşma sağlandı. Kanada’nın Britanya Kolumbiyası’ndaki Thompson Rivers Üniversitesi, 4 Mayıs’ta anlaşmaya vardı ve yatırımlarını açıklamayı kabul etti.
Sonuç
İsrail-Filistin çatışması, dünya genelindeki öğrenci toplulukları arasında derin bir duyarlılık ve dayanışma duygusu uyandırdı. Bu süreç sadece bölgesel politikaları değil, aynı zamanda küresel barış ve adalet perspektiflerini de tartışmaya açmış oldu. Üniversite öğrencilerinin Filistin’e destek için sokaklara çıkması, barış ve adalet arayışı uluslararası toplumun dikkatini çekti ve bu konuda farkındalık yarattı. Öğrenci protestoları, sadece bir ülke ya da bölgenin sorunu değil, aynı zamanda evrensel insan hakları ve adaletin savunulması için bir fırsat olarak görülüyor. Ayrıca bu durum gençlerin aktif bir şekilde dünyada yaşanan sorunlara müdahil olduğunu gösteriyor. Üniversite öğrencilerinin ve gençlerin bu krize duyarlılık göstererek eylemlere katılması, toplumsal bilincin ve vicdanın bir ifadesi olarak öne çıkıyor. Bu protestolar, üniversitelerin sosyal sorumluluklarını ve gençlerin toplumsal değişime katkılarını vurguluyor. Üniversitelerin bu hareketlere nasıl yanıt verdiği ve öğrenci taleplerini nasıl karşılayacağı, gelecekteki politika ve eylem planlarını belirlemede önem teşkil ediyor. Uluslararası toplumun gençlerin sesine daha fazla kulak vermesi ve Filistin sorununun çözümüne yönelik adımlar atması, barış ve istikrarın sağlanması için önem arz ediyor.
Kaynakça
Alexandra Sharp, Pro-Palestinian Campus Protests Go Global, https://foreignpolicy.com/2024/05/03/us-campus-protests-israel-palestine-gaza-france-australia-antisemitism-bill/, 03.05.2024, (Erişim Tarihi: 10.052024).
Pro-Palestine protests: How some universities reached deals with students, https://www.aljazeera.com/news/2024/5/7/pro-palestine-protests-how-some-universities-reached-deals-with-students, 07.05.2024, (Erişim Tarihi: 10.05.2024).
Why have student protests against Israel’s war in Gaza gone global?, https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/08/have-student-protests-campus-israel-war-gaza-global, 08.05.2024, (Erişim Tarihi: 10.052024).
