Giriş
ABD Başkanı Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 25 Eylül 2025 tarihinde Washington’daki Beyaz Saray’da bir araya geldi. Bu görüşme, iki ülke ilişkilerinde son yıllarda yaşanan gerilimler ve belirsizlikler sonrasında önemli bir dönemeç olarak değerlendiriliyor. Özellikle S-400 krizi, F-35 programından çıkarılma ve CAATSA yaptırımları gibi kritik meseleler bağlamında ilişkilerin seyri, hem bölgesel güvenlik hem de ekonomik iş birliği açısından yakından takip ediliyor. Görüşmenin ardından, ikili ilişkilerde kısa ve orta vadede yeni fırsatlar ve stratejik iş birlikleri oluşabileceğine dair beklentiler güçlenmiş durumda. Bu analizde, görüşmeden çıkarılabilecek somut ve potansiyel sonuçlar ele alınmakta, Türkiye’nin ABD ile ilişkilerinde gelecekte hangi diplomatik, ekonomik ve güvenlik boyutlarıyla karşı karşıya kalabileceği tartışılmaktadır.
Arka Plan
Türkiye-ABD ilişkileri son yıllarda S-400 krizi, CAATSA yaptırımları ve F-35 programından çıkarılma gibi ardışık darbelerle ciddi bir gerileme yaşamıştı. Bu durum Türkiye’yi altyapı, kalkınma, enerji ve savunma sanayisi alanlarında Rusya ve Çin gibi çeşitli uluslararası aktörlerle projeler geliştirmeye yönlendirmiş, dolayısıyla Ankara’nın büyük güçler arasında bir denge politikası izlemesine sebep olmuştu. Ancak geçmeyen ekonomik darboğaz, artan finansman ihtiyacı, Suriye’deki değişen dinamikler ve İsrail-Filistin gerilimi gibi gelişmeler, Türkiye’yi her şeye rağmen ABD ile yakın ilişkiler kurmaya istekli bir konuma getirdi. Biden döneminde ikili ilişkileri geliştirmeye dair yapılan bu girişimlerden somut bir yanıt alınamazken, Donald Trump’ın ikinci döneminde Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD başkanıyla doğrudan görüşme yaparak ikili ilişkilerin derinleşmesine dair Türkiye’nin istekli olduğunu göstermiş oldu.
Türkiye’nin ABD ile Yakınlaşma İsteği
Türkiye’nin ABD ile iyi ilişkiler kurmak istemesinin sebeplerini temelde 3 ana başlık altında toplayabiliriz. Bunlar; ekonomi, enerji ve güvenliktir. Zira ekonomik olarak Türkiye, mevcut kriz ortamında döviz ihtiyacını karşılamak ve ülkeye yatırım çekmek isterken, bu hedefler ABD ile geliştirilecek iş birliği sayesinde desteklenebilir. Enerji alanında ise Rusya’ya olan yüksek bağımlılık ve nükleer santral projelerinin Rusya ve Çin tarafından yürütülmesi, Türkiye’nin enerji güvenliği açısından riskler yaratmakta olup, ABD ile yapılacak nükleer iş birliği bu bağımlılığın dengelenmesine olanak sağlayabilir. Bunun yanı sıra güvenlik açısından Türkiye, dünyanın en ileri askerî teknolojilerine sahip ABD’den, daha önce yer aldığı F-35 projesi gibi programlara yeniden dahil olarak yararlanmayı hedeflemekte, ayrıca son yıllarda artan Gazze’ye yönelik saldırılarıyla Suriye’nin kuzeyindeki YPG varlığının akıbeti gibi bölgesel meselelerde ABD ile ortak bir yol arayışına öncelik tanımaktadır.
İkili İlişkilerin Geleceği
Türkiye-ABD ilişkilerinde son dönemde bazı sınırlı ilerlemeler kaydedilmiş olsa da bu gelişmelerin ikili ilişkilerde yapısal bir dönüşüme yol açıp açmayacağı belirsizliğini korumaktadır. İlişkilerin genel seyri çoğunlukla Washington’un stratejik öncelik ve talepleri çerçevesinde şekillenmekte; Ankara, bu çerçevenin dışına çıktığında ise çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu durum, ilişkilerin tek yönlü bir doğaya sahip olduğunu göstermekte ve Türkiye’nin pazarlık kapasitesini zayıflatmaktadır. Buna karşılık ABD, Türkiye’de kendi çıkarlarına uygun girişimleri daha rahat yürütebilmektedir. Dolayısıyla, ikili ilişkilerde daha dengeli bir yapının tesisi kritik bir ihtiyaçtır. Aksi takdirde kısa vadeli yakınlaşmalar uzun vadede ekonomik ve siyasi açıdan Türkiye’nin aleyhine sonuçlar doğurabilir.
Özellikle savunma sanayisi alanında F-35 programına ilişkin tartışmalar, bu tek taraflılığın somut bir örneğini oluşturmaktadır. Türkiye’nin programda yer alma isteğine rağmen, ABD Kongresi’nin olası engellemeleri meselenin çözümsüzlüğünü koruduğunu göstermektedir. Bu çerçevede Washington’dan henüz somut ve güven verici bir adım atılmamıştır.
Orta Doğu diplomasisinde ise Türkiye ile ABD arasında ortak bir zemin bulunup bulunamayacağı kritik önemdedir. Ancak bu süreçte Türkiye’nin egemenlik alanını zedeleyecek tavizlerin verilmesi, uzun vadede ulusal çıkarlar açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle denge politikası, Ankara açısından her zaman güçlü bir alternatif olarak değerlendirilmelidir.
Bununla birlikte, ABD’nin Türkiye’nin iç işlerine yönelik müdahaleleri, ilişkileri geliştirme adına tolere edilmemeli; Ankara, kendi çıkarlarına zarar verecek girişimlere karşı gerekli adımları atma kararlılığını göstermelidir.
Sonuç olarak, ikili ilişkilerde yatırım, askerî ticaret ve diplomasi alanlarında ciddi soru işaretleri devam etmektedir. Yapılan son görüşmelerde somut bir ilerleme kaydedilmemiş olsa da liderlerin karşılıklı olumlu söylemleri, görüşmelerin her iki taraf açısından da diplomatik açıdan memnuniyet verici geçtiğine işaret etmektedir.
Sonuç
Sonuç olarak; Trump–Erdoğan görüşmesi, Türkiye-ABD ilişkilerinde yeni bir diyalog zemini açmış olsa da ilişkilerin yapısal sorunlarını çözmekten hâlâ uzaktır. Ekonomi, enerji ve güvenlik başlıklarında iş birliği potansiyeli bulunsa da Washington’un stratejik öncelikleri doğrultusunda şekillenen tek taraflı ilişki dinamikleri Türkiye açısından sınırlayıcı bir unsur olmaya devam etmektedir. Ankara’nın bu süreçteki temel önceliği, ABD ile yakınlaşmayı kısa vadeli kazanımların ötesinde, uzun vadeli çıkarlarını koruyacak dengeli bir çerçeveye oturtmak olmalıdır. Aksi takdirde, savunma sanayisi ve Orta Doğu diplomasisi gibi kritik alanlarda somut adımlar atılamadığı sürece, olumlu söylemlerin ötesine geçen kalıcı bir stratejik ortaklığın inşa edilmesi zor görünmektedir.
Kaynakça
Anadolu Ajansı (AA). (2025). Enerjide stratejik yakınlaşma: Türkiye- ABD. https://www.aa.com.tr
Atlantic Council. (2025). Turkey- US strategic engagement: Opportunities and limits. https://www.atlanticcouncil.org
Bloomberg HT. (2025). ABD ve Türkiye’den nükleer enerjide işbirliği anlaşması. https://www.bloomberght.com
Brookings Institution. (2025). A bromance revived: Erdoğan- Trump relations. https://www.brookings.edu
Center for Strategic and International Studies (CSIS). (2025). Turkey- US relations: Prospects and challenges. https://www.csis.org
Daily Sabah. (2025). Turkey- US ink deal on civil nuclear partnership. https://www.dailysabah.com
German Marshall Fund (GMFUS). (2025). Help Me Help You: Erdoğan and Trump. https://www.gmfus.org
International Policy Center (IPC) – Sabancı University. (2025). Turkey’s balancing act: Engaging the US while maintaining multipolar relations. https://ipc.sabanciuniv.edu
NucNet. (2025, September 5). Turkey and US sign nuclear cooperation memorandum at White House. https://www.nucnet.org
Reuters. (2025, September 26). Turkey’s Erdogan says meaningful progress made in Trump talks. https://www.reuters.com
Fotoğraf: Anadolu Ajansı
