Esranur Tekin
TUDPAM Araştırmacısı
Haber
Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan Üçlü Dışişleri Bakanları 9. Toplantısı yapıldı. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Güney Kafkasya’yı barış, istikrar ve ortak refah alanına dönüştürmek için önümüzde gerçek bir fırsat var.” ifadelerini kullanmıştır. (Kaynak: AA, 15.03.2024)
Haber Analizi
Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de 19 Şubat 2021’de gerçekleştirilmesi planlanan Türkiye- Azerbaycan- Gürcistan Üçlü Dışişleri Bakanları 9. Toplantısı, Gürcistan’da yaşanan siyasi gerginlik nedeniyle ertelenmişti.
Gürcistan’da 20 Haziran 2019 tarihinde 26. Ortodoks Parlamentolar Arası Genel Asemblesi’nin oturumu sırasında Rus heyetinde yer alan Sergei Gavrilov, binlerce kişi tarafından protesto edilmişti. Protestocuları kışkırttığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra kefalet şartıyla serbest bırakılan Gürcistan ana muhalefet partisi Birleşik Ulusal Hareketi Başkanı Nika Melia, kefaletini ödemeyince tekrar göz altına alınmıştı. “Georgia Dream” partisi, 17 Şubat 2021 tarihinde gerçekleştirilen olağanüstü parlamentoda, Melia’nın vekilliğinin düşmesine yönelik oy kullanmıştı. Melia ise bir basın toplantısı düzenleyerek polise teslim olmayacağını ve mahkeme kararını kabul etmediğini belirtmişti. Bu gelişmelerin ardından ise dönemin Gürcistan Başbakanı Gakharia, Melia’ya yönelik tutuklama kararı konusunda ekibiyle görüş ayrılıkları yaşayarak görevinden istifa etmişti.
Ertelenen toplantı ise 15 Mart 2024’te gerçekleşti. Azerbaycan’daki Haydar Aliyev Merkezi’nde, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov’un ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Gürcistan Dışişleri Bakanı İlia Darçiaşvili katılmıştı. Ardından Azerbaycan Dışişleri Bakanı Bayramov açılış konuşmasını yaparak toplantıyı başlattı. Toplantının devamı ise basına kapalı devam etti. Bölgedeki ekonomik, ticari ve kültürel alanlarda karşılıklı iş birliğinin artırılması gerektiği dile getirildi.
Toplantı sonrasında konuşan Dışişleri Bakanı Fidan, Bakü’de bulunmaktan dolayı memnun olduğunu dile getirdi. Ayrıca iyi komşuluk ilişkilerinin devamının yanı sıra Güney Kafkasya’daki ekonomik, ticari ve kültürel alanlarda iş birliğinin artırılması gerektiğini belirtti. 8. Üçlü Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın üzerinden uzun bir zaman geçtiğini belirtmiştir.
Dışişleri Bakanı Fidan, bölgesel olarak devam eden ancak küresel ölçekte etki uyandıran Rusya-Ukrayna Savaşı’na ve İsrail-Filistin Savaşı’na değinmiştir.
Ayrıca bölgedeki olumlu gelişmelere de değinilmiştir. Dışişleri Bakanı Fidan, Azerbaycan’ın 30 yıllık işgalinin ardından toprak bütünlüğünü yeniden tesis etmesine ve Gürcistan’ın Avrupa Birliği’ne (AB) aday statüsü aldığını söyledi.
Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) gibi projelerde iş birliği yapılması ile üç ülke de bölgesel enerji alanında başarılı bir girişimde bulundu. Fidan “Karadeniz’in güvenlik, ekonomi, enerji ve ulaştırma gibi alanlar başta olmak üzere tüm bölge için taşıdığı stratejik öneme değindik. Somut projelerle, bölgemizde ve ötesinde iş birliğimizi güçlendirmek için birlikte çalışma yönündeki irademizi yineledik.” Bu girişimlerin devamı olarak ise Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattının tam kapasite çalışmasını bu sözleriyle vurguladı.
Azerbaycan’ın bu yıl BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29’uncu Taraflar Konferansına ev sahipliğini ve dönem başkanlığını memnuniyetle karşıladıklarını ve tebrik ettiklerini dile getiren Fidan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Güney Kafkasya’da kalıcı barış ve istikrarın sağlanması sadece bölge için değil küresel güvenlik ve bağlantısallık açısından da fevkalade önemlidir. İkinci Karabağ Savaşı’nın sona erdiği Kasım 2020’den bu yana bu hedefe ulaşmak için tarihi bir fırsatın ortaya çıktığına inanmaktayız. Diğer bölge ülkelerinin de kazan-kazan anlayışıyla yapıcı bir yaklaşım sergilemelerini ve Zengezur hattı gibi bölgesel ve küresel bağlantı projelerine destek vermelerini bekliyoruz.”
Kaynakça
“Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan Üçlü Dışişleri Bakanları Toplantısı ertelendi”, TRT Haber, https://www.trthaber.com/haber/gundem/turkiye-azerbaycan-gurcistan-uclu-disisleri-bakanlari-toplantisi-ertelendi-557539.html. (Erişim Tarihi: 19.03.2024)
“Bakan Fidan: Güney Kafkasya’yı barış, istikrar ve ortak refah alanına dönüştürmek için önümüzde gerçek bir fırsat var”. AA, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bakan-fidan-guney-kafkasyayi-baris-istikrar-ve-ortak-refah-alanina-donusturmek-icin-onumuzde-gercek-bir-firsat-var/3164981 .(Erişim Tarihi: 19.03.2024)
“Activation of Baku-Tbilisi-Kars railway will be beneficial for many countries – President Ilham Aliyev”. Trend News Agency, https://en.trend.az/azerbaijan/politics/3875388.html .(Erişim Tarihi: 19.03.2024)
