Mehmet Gökhan Özçubukçu
TUDPAM Uzmanı
Haber
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile İstanbul bir araya geldi. Zelenskiy, X sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Ukrayna’ya verdiği güvenilir destekten dolayı Türkiye’ye minnettarım” ifadesini kullandı. İki ülkenin, tüm bölgenin ve küresel gıda güvenliğinin sağlanmasının ‘Karadeniz’de koşulsuz seyir güvenliği’ gerektirdiğini vurgulayan Zelenskiy, bunu hep birlikte başarabileceklerini kaydetti. (Kaynak: Anadolu Ajansı, 08.03.2024)
TUDPAM Haber Analiz
Dolmabahçe’de gerçekleşen zirvede iki lider Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaşın seyri, Tahıl Koridoru Anlaşması’nın devam etmesine ilişkin temaslardaki son durum, bölgede kalıcı barış arayışları konularını ayrıntılı bir şekilde ele alınacağı belirtilmiştir. Görüşme sonrası ise Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Zelenskiy basın açıklamasında bulunmuştur. Konuşmasında bölgede barışı sağlamak adına Türkiye’nin hazır olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Rusya’nın da dahil olacağı bir barış zirvesine ev sahipliği yapmaya da hazırız,” demiştir. Volodimir Zelenskiy ise çabaları için Türkiye’ye teşekkür ederek iş birliğine değinmiştir. İkili görüşmede iş birliğine epey zaman ayrıldığını belirten Zelenskiy, “Anlaşmalar imzaladık. Ortak silah ve mühimmat üreteceğiz,” ifadelerini kullanmıştır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Rusya’nın da dahil olacağı bir barış zirvesine ev sahipliği yapmaya hazır çağrısında bulunmuştur. “Başından beri savaşın müzakereler temelinde sonlandırılması için elimizden gelen katkıyı verdik” ifadesini kullanan Erdoğan; Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü, egemenliğini ve bağımsızlığa yönelik destekleri sürdüreceğini dile getirmiştir. “İstişarelerimizde ihraç koridorları ve seyrüsefer emniyeti gibi Karadeniz’in istikrarını ilgilendiren meseleler hakkında da görüş alışverişinde bulunduk. Biliyorsunuz, Karadeniz girişimi 33 milyon tona yakın tahılın ihtiyaç sahiplerine ulaşmasına imkân vererek küresel bir gıda krizinin önüne geçmişti, o anlaşma da yine bu salonda yapılmıştı. Taraflar arasında yeni bir mutabakat sağlanması için bir niyet ortaya konulduğu takdirde daha önce olduğu gibi elimizden gelen desteği vermeye hazırız,” diyen Erdoğan, Ukrayna’nın ekonomik açıdan ayakları üzerinde duran ve kalıcı güvenliğini tesis etmiş konuma gelmesinin de büyük önem taşıdığını vurgulamıştır.
24 Şubat 2022 tarihinden bu yana devam eden Rusya-Ukrayna Savaşında süreç tıkanmaya başlamıştır. 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana süren İsrail-Gazze hattında yaşanan sıcak gelişmeler sonucunda Batı’nın yoğun şekilde desteğini İsrail’e vermesi, Ukrayna’ya yapılan silah yardımların azaltılacağına dair açıklamalar yapması Ukrayna’yı geri plana atmaya başlamış ve savaşın başından bu yana verilen Avrupa desteği azalmaya başlamıştır. Bunun yanında Zelenskiy, Ukrayna içinde sorgulanmaya başlanmıştır. Özellikle son dönem de yapılan yardımların nerede olduğu ve nerede kullanıldığı gibi sorular, Zelenskiy’i Ukrayna içinde zor duruma düşürmüştür.
Türk dış politikasının 2024 yılı içerisinde temel arabulucu ve istikrar diplomasisi hedefleri arasında Zelenskiy’nin ziyareti önemli bir gelişme ve iş birliklerine dair yeni adımların sinyalini vermiştir. Türkiye sürecin başından bu yana Rusya-Ukrayna hattında uzlaşı ortamı yaratmaya çalışmakla birlikte Rusya ve Batı arasında bir köprü görevi görmekteydi. Türkiye’nin ev sahipliğinde 29 Mart 2022 tarihinde Rusya ve Ukrayna müzakere heyetleri “İstanbul Görüşmesi’nde” bir araya gelmişti. Barış müzakerelerinin tekrar kurulması için İstanbul görüşmelerinin devam ettirilmesi son zamanlarda dile getirilmektedir. Türkiye’nin garantör bir ülke olarak iki tarafla da diyalog kuran tek ülke olması ve uzlaşı alanı yaratarak aktif tarafsızlığı sayesinde barış müzakereleri sürecini geliştirmesi, bölgesel bir aktör olması açısında önemli bir gelişme olarak karşımıza çıkmaktadır. Zelenkskiy’nin Türkiye ziyaretinin bir diğer önemli noktası ise hem barış anlamında hem de Ukrayna ile ikili iş birliğinin arttırılması olmuştur. Özellikle iki ülkenin savunma sanayisinin geliştirilmesi anlamında kritik bir görüşme olarak büyük önem taşımaktadır.
