Blog Yazılarımız

TUDPAM | Türk Dış Politikası Araştırma Merkezi > Analizler > IKBY’de Memur Maaşları Krizi: Boykot ve Gerginlik

IKBY’de Memur Maaşları Krizi: Boykot ve Gerginlik

Mehmet Vandavi

Araştırmacı & Gazeteci

Irak Hükümeti ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Hükümeti arasında yıllardır pek çok sorun yaşanmıştır. Bu iki taraf arasında memur maaşlarının ödenmesi konusu bir türlü çözülememiştir. Irak Maliye Bakanlığı’nda 2022’de bir bakan değişikliği yapılmış ve yeni bakan, hem IKBY’de hem de Irak Hükümeti’nde tüm devlet memurlarının dosyalarını incelemiştir. Yapılan düzenleme ile yasa dışı şekilde birden fazla maaş alan pek çok kişi tespit edilmiş ve bunların maaşları tek maaşa düşürülerek düzeltme yapılmıştır. Bu düzenleme öncelikle Bağdat’tan başlatılmış ve tüm iller incelenmiştir. Ardından devlet memurlarının maaşlarında yapılacak düzeltmeler, IKBY Hükümeti’ne iletilmiş ve IKBY, tüm askeri ve sivil memurların isim listesini istemiştir. Bu durum IKBY tarafından eleştirilse de Irak Hükümeti, memurların maaşlarını göndermeyeceğini belirtmiştir. Böylece IKBY’de memur maaşı sıkıntısı başlamıştır. Yıllardır süregelen “memur maaşı sıkıntısı” özellikle Kuzey Irak’taki aileleri etkilemiştir.

2022’de başlayan maaş sıkıntısı giderek büyümüş ve iki hükümet arasında ciddi problemlere yol açmıştır. Öyle ki, IKBY Hükümeti, ihraç ettiği petrol gelirlerini Bağdat Maliye Bakanlığı’na göndermemiş, sınır kapılarından toplanan gelir de IKBY Hükümeti’nde kalmıştır. Ayrıca, IKBY Hükümeti, Türkiye ile Irak Hükümeti’nden habersiz olarak “Ceyhan Boru Hattı” üzerinde anlaşma yaparak Türkiye’ye petrol ihraç etmiştir. Irak Hükümeti, konuyu “Uluslararası Tahkim Mahkemesi”ne taşıyarak Türkiye’den 30 milyar dolar tazminat talep etmiştir. Davada çıkan kararda, Türkiye’nin Irak’a 1,4 milyar dolar tazminat ödemesine karar verilmiştir.

Irak ve IKBY Hükümetleri arasında müzakereler için birkaç toplantı yapılmış ancak bu toplantılardan sonuç alınamamıştır. 2024 yılı başlarında iki taraf tekrar toplanmış ve toplantı sonucunda, 2024 Aralık ayına kadar maaşların gecikmeksizin ödenmesi için Irak Hükümeti, IKBY Hükümeti’ne petrol gelirlerinin yarısını Maliye Bakanlığı’na göndermesi gerektiği kararını almıştır. Ancak IKBY Hükümeti, petrol gelirinin az olduğunu belirterek bunu yerine getiremeyeceğini bildirmiştir. Kuzey Irak Hükümeti, Irak Hükümeti’ni suçlayarak maaşların ödenmesi konusunda anlaşmaya vardıklarını belirtmiştir. IKBY’den bir yetkili, “Irak Hükümeti, Kuzey Irak halkını aç bırakmaya mahkum ediyor” şeklinde bir açıklama yapmıştır. Ancak Irak Maliye Bakanlığı, IKBY Hükümeti’nin şartları yerine getirmediği için maaşları göndermediğini ve anlaşma şartlarına uyulması gerektiğini açıklamıştır. 2025 yılı itibarıyla maaş sıkıntısı hala devam etmektedir.

IKBY’de en çok tartışılan konu, güvenlik güçlerinin maaşlarının ödenmemesidir. Irak ve Kuzey Irak hükümetleri arasında maaş gerginliği ve suçlamalar sürerken, IKBY Hükümeti, ABD ile anlaşarak peşmerge güçlerine belirli bir para yardımı tahsis etmiştir. Anlaşmanın detayları açıklanmasa da peşmergeye yapılan bu yardım, protestoları veya hükümete karşı bir kalkışmayı engellemiştir. Irak Hükümeti, IKBY memurlarının maaşlarını göndermese de, peşmerge güçleri ABD’den aldığı yardım ile görevlerine devam etmiştir. Bu durum, ABD’nin bölgede ne kadar etkili olduğunu da göstermektedir.

Öte yandan, IKBY’deki memurlar maaşlarının ödenmemesi nedeniyle görevlerini bırakacaklarını ve mesai yapmayacaklarını bildirmiştir. Özellikle Süleymaniye ve çevresindeki ilçelerde, okul, nüfus dairesi, devlet bankası, elektrik ve su daireleri gibi kamu dairelerinde boykot eylemi gerçekleştirilmiştir. Ancak büyük şehirlerden biri olan Erbil’de tüm memurlar görevlerine devam etmiştir. Süleymaniye ve Erbil şehirleri iki farklı parti tarafından yönetildiği için, Erbil’deki memurlar boykot yapmamış, görevlerine devam etmiştir. Süleymaniye’de ise bazı kamu daireleri, acil durumlar dışında kapalı kalmıştır. Memurlar, maaşlar ödenene kadar eylemlerine devam edeceklerini belirtmişlerdir. Ayrıca, Kuzey Irak’taki memurların 2024 yılı Kasım maaşları, 5 Ocak 2025’te yatırılmıştır.

Irak Hükümeti Maliye Bakanlığı, son olarak Kuzey Irak Hükümeti’ne 2024 yılının memur maaşları için 264 milyar Irak Dinarı göndermiştir. Ancak IKBY Hükümeti, farklı gerekçeler göstererek maaşların dağıtılmadığını açıklamıştır. Önemli bir diğer nokta ise Irak Hükümeti’nin, IKBY dışındaki memurlarının maaşlarını kesintisiz ve eksiksiz ödemiş olmasıdır. IKBY Hükümeti ile Irak Hükümeti arasında maaş sıkıntısı devam ederken, IKBY bütçesi konusunda da giderek büyüyen problemler yaşanmaktadır. Bölgedeki nüfus yoğunluğuna göre bütçenin belirlenmesi ve bu bütçenin kabul edilip edilmeyeceği, bölgeye yetip yetmeyeceği şimdiden tartışmalara yol açmıştır.

IKBY Hükümeti, memurlarının maaş sıkıntısını çözmek için Irak Maliye Bakanlığı ile yaptığı anlaşmalar çerçevesinde uzlaşmak zorundadır. Yapılan anlaşmalar doğrultusunda Irak Hükümeti, Kuzey Irak’taki memur maaşlarını gecikmeksizin ve kesintisiz bir şekilde ödemekle yükümlüdür.

Fotoğraf: Anadolu Ajansı

Webinara
Kayıt Ol !

Son 2 Gün