Mustafa Metin Kaşlılar
TUDPAM Başkan Yardımcısı
Haber
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, yapay zekânın istihbaratta oyun değiştirici olacağını belirtti. Yapay zekânın kontrolden çıkma tehlikesi olduğunu ve istihbaratta analiz konusunda oyun değiştirici olacağını ifade etti. Türkiye’nin yapay zekâ konusunda çalışma içinde olması gerektiğini belirtti. (Sanayi,16 Mayıs 2024)
TUDPAM Haber Analizi
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçtiğimiz günlerde yapay zekâ üzerine bir konuşma yaptı. Bu teknolojinin istihbaratta oyunu değiştireceğini ve yeni bir alana taşıyacağını belirtti. Özellikle yeni ve gelişen bir alan olmasıyla yapay zekâ, birçok alanda fayda sağlarken bunun zararları da mevcuttur. Bu analizde yapay zekânın istihbarat boyutunun faydaları ve zararları üzerine bir tartışma yapacağız
Yapay zekâ, günümüzün en etkileyici ve hızlı gelişen teknolojilerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Teknolojik ilerlemeler, veri analizi ve otomasyon alanlarında devrim yaratmış olup, pek çok sektörde yenilikçi çözümler sunmaktadır.
Yapay zekânın istihbarat süreçlerindeki kullanımı, büyük veri setlerini işleyebilme kapasitesi sayesinde istihbarat toplama, analiz etme ve yorumlama süreçlerinde kritik bir rol oynamaktadır. İstihbarat dünyasında yapay zekânın kullanımı özellikle belirli alanlarda kendini göstermektedir. Bunlardan biri veri analizi ve tahmindir. Yapay zekâ, büyük veri setlerinden anlamlı desenler çıkarabilme potansiyeline sahiptir ve gelecekteki olaylara dair tahminlerde bulunabilir. Örneğin terörist faaliyetleri veya siber saldırıları önceden tespit etmek için kullanılabilir. Bu alanda büyük faydalar getireceği şüphesiz görünmektedir. Zira Türkiye, teknoloji alanında İHA ve SİHA sistemlerini kullanırken aynı zamanda istihbarat boyutunda yapay zekâ analizlerini kuvvetlendirebilir. Diğer bir alan ise görüntü ve ses tanıma üzerinedir. Bu durumda gelişmiş görüntü işleme algoritmaları, uydu görüntülerinden veya gözetim kameralarından elde edilen verileri analiz ederek önemli bilgileri tespit edebilir. Ses tanıma teknolojileri ise telefon görüşmeleri ve diğer ses kayıtlarını analiz edebilir. Bu, hâlihazırda kullanılsa da daha gelişmiş biçimde ses kayıtlarının yapay zekâ yardımıyla tespiti süreci hızlandıracaktır.
İstihbaratın diğer önemli bir alanı olan sosyal medya ve açık kaynak istihbaratı (OSINT) hâlihazırda fazlasıyla kullanılmaktadır ve istihbarat çarkı içerisinde yer alır. Yapay zekâ burada devreye girerek sosyal medya platformları ve diğer açık kaynaklardan gelen büyük miktardaki veriyi analiz ederek potansiyel tehditleri tespit edebilir. Sosyal medya analizi, halkın duygusal durumunu ve olası tehditleri belirlemek içinde kullanılabilir. Bu durum süreçleri olağan hızdan bir üst seviyeye çıkarması adına önemlidir.
Yapay zekânın belirli avantajları kısaca belirlenebilir. Bunlardan biri net olarak hız ve verimliliktir. Yapay zekâ, insan analistlerin haftalarca sürebilecek veri analizlerini dakikalar içinde gerçekleştirebilir. Bu, zaman kritikliğine sahip operasyonlarda büyük bir avantaj sağlar. Bu durumda istihbaratın hızlı akışını kolaylaştırır ve büyük bir avantaja çevirir. İkincisi doğruluk ve objektifliktir. Yapay zekâ algoritmaları, insan ön yargılarından arınmış olarak daha objektif analizler sunabilir. Bu da daha doğru ve güvenilir sonuçlar elde edilmesini sağlar. Bu durumda karşı casusluktan kurtulmak kolaylaşır ve kesin olarak istenen yorum getirilir. Yapay zekânın diğer bir önemli avantajı büyük veri kapasitesi sağlamasıdır. Yapay zekâ, insan kapasitesinin çok ötesinde veri işleyebilir ve analiz edebilir. Bu, büyük veri setleriyle çalışırken önemli bir avantajdır diyebiliriz.
Yapay zekânın istihbarat boyutunda dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlardan biri veri kalitesi ve gizliliktir. Yapay zekânın etkinliği, kullanılan verinin kalitesine bağlıdır. Düşük kaliteli veya yanlış veriler hatalı sonuçlar doğurabilir. Ayrıca kişisel verilerin gizliliği ve güvenliği önemli bir endişe kaynağı oluşturur. İkinci olarak yapay zekâ bazı durumlarda yanıltıcı bilgiler sunabilir. Yapay zekâ algoritmaları, yanıltıcı veya yanlış bilgilerle beslendiğinde hatalı sonuçlar üretebilme potansiyeline sahiptir. Bu, özellikle dezenformasyon kampanyalarına karşı dikkatli olunması gereken bir alanı ortaya çıkarmaktadır. Üçüncü dezavantaj ise etik sorunlardır. Yapay zekânın istihbaratta kullanımı, gözetim ve mahremiyet ihlalleri gibi etik sorunları da beraberinde getirebilir. Bu nedenle etik ve yasal çerçeveler içinde hareket edilmesi önemlidir. Bu konuda teşkilatların gözetimi altında olması önem arz etmektedir.
Yapay zekânın gelecekteki etkileri ise tartışmalı noktayı oluşturmaktadır. Yenilik ve hızlandırma aşamaları olarak üst kalite bir hizmet sunacağı şüphesiz olan yapay zekâ, özellikle yapay zekâ destekli özerk sistemler belirli görevleri insan müdahalesi olmadan gerçekleştirebilecektir. Bu, istihbarat operasyonlarında daha fazla esneklik ve hız sağlayabilecektir. Siber güvenlik açısından da yenilik taşıyacağı şüphesiz görünmektedir. Zira siber tehditleri tespit etme ve önleme konusunda kritik bir rol oynayabileceği düşünülmektedir. Özellikle saldırı vektörlerini ve tehdit aktörlerini hızlı bir şekilde tespit ederek savunma mekanizmalarını güçlendirebilir. Diğer bir yenilik metodunu ise gelişmiş tahmin modelleri oluşturacaktır. Yapay zekâ sofistike tahmin modelleri geliştirerek gelecekteki tehditleri ve fırsatları daha doğru bir şekilde öngörebilecektir. Bu da stratejik planlama ve karar alma süreçlerini destekleyecektir.
Sonuç olarak yapay zekâ, istihbarat dünyasında devrim yaratma potansiyeline sahiptir diyebiliriz. Ancak bu teknolojinin etkili ve etik bir şekilde kullanılabilmesi için veri kalitesi, gizlilik, etik ve yasal çerçeveler gibi konuların dikkatlice ele alınması gerekmektedir. Yapay zekânın getirdiği yenilikler, istihbarat süreçlerinin daha verimli, hızlı ve doğru olmasını sağlayarak millî güvenlik stratejilerinde önemli bir rol oynayacaktır. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın dediği gibi bu teknolojik gelişme süratle takip edilmeli ve Türkiye’nin menfaatleri adına kullanılabilme kapasitesi arttırılmadır. Zira tüm devletler analiz ve operasyon noktalarında bu teknolojiden şüphesiz faydalanacaklar. Bu da yapay zekâyı daha fazla geliştirecek yollar açacaktır.
Yapay zekânın istihbarat boyutlarının anlaşılması adına birçok kaynak bulunabilir. Bu konuda akademik çalışmalar devletler tarafından da desteklenmeli ve kullanım alanlarının genişliği ve faydalı etkileri arttırılmalıdır.
Örnekler;
Buchanan, B., & Miller, T. (2017). The Machine Intelligence Primer Center for Security and Emerging Technology.
Schneier, B. (2015). Data and Goliath: The Hidden Battles to Collect Your Data and Control Your World. W.W. Norton & Company
Tegmark, M. (2017). Life 3.0: Being Human in the Age of Artificial Intelligence. Knopf.
NATO Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence (CCDCOE). (2019). Artificial Intelligence and Autonomy in Cyber Defence.
National Security Commission on Artificial Intelligence (NSCAI). (2021). Final Report.
Russell, S., & Norvig, P. (2020). Artificial Intelligence: A Modern Approach. Pearson.
National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (2017). Information Technology and the U.S. Workforce: Where Are We and Where Do We Go from Here? National Academies Press.
