TUDPAM Araştırma Asistanı
28 Mayıs akşam saatleri itibariyle Türkiye, Cumhurbaşkanını halkın takdiri ile Recep Tayyip Erdoğan olarak tayin etmiştir. Böylelikle Erdoğan, önceki görev ve sorumluluklarını 5 sene daha devam ettirme şansına tekrardan sahip olmuştur.
Geçtiğimiz haftalarda “Türkiye Seçiminde Yabancı Basının Rolü” başlıklı analiz yazımda da ele almış olduğum bu durumun hem ulusal hem küresel çapta medya düzeyinde bir etki bırakması dolayısıyla bu gelişmeyle dış basının da yakından takip ettiği ve ilgilendiği bir konu olarak niteliğini sürdürmekteydi.
Bu duruma ise aktör çıkarları ve fırsatları bazında bakmak gerekirse basın organlarının hepsi için aynı şeffaflığı beklemek yanlış olacaktır. Takdir edersiniz ki, çoğu ulusal basın organları ülke içi pozitif ayrımcılığın zirvesi denilecek noktada haberler sunmakta ve kendileri için doğru olanın bu olduğunu düşünmektedir.
Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden Cumhurbaşkanı olarak seçilmesine yabancı basının gözünden bakacak olursak: Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) en önemli basın organlarından birisi olan WSJ “Yaygın Kamuoyu memnuniyetsizliğine rağmen Erdoğan bir dönem daha kazandı.”[1] Başlığının yanı sıra tüm dünyanın merakla beklediği Türkiye ekonomisine de vurgu yaparak “Erdoğan’ı bekleyen en acil mesele ekonomi ve döviz sıkıntısı”[2] başlığı atılan bir haberi de göz ardı etmemek gerekir.
İngiliz basınında The Guardian “Erdoğan Türkiye’deki 20 yıllık iktidarını uzatırken Batı korku ve umut arasında kaldı.”[3] Şeklinde bir başlık altında Rusya ile daha yakınlaşabileceği ve bu durumun batı aleyhinde olabileceği mesajıyla ilgili bir haber paylaşırken diğer bir İngiliz basını olan Financial Times ise “Erdoğan, Türkiye’deki seçim zaferiyle iktidarını üçüncü on yıla uzatıyor.”[4] Şeklinde bir başlık altında ekonomik meselelerle yüzleşmesi gerektiğini yazdı. Yine bir başka İngiliz basını olan Daily Telegraphy ise “Erdoğan Türkiye’de iktidarda kalırken Avrupa rahat bir nefes alıyor.” Başlıklı haberle Türkiye’nin AB’ye karşı mesafeli olmasının çoğu lidere rahat bir alan sunduğunu belirtti.
Konuyu çok yakından takip eden bir diğer ülke ise Almanya oldu. Alman basınında ise Deutsche Welle “Türkiye seçimleri: Tarihi ikinci turdan sonra Erdoğan galip geldi” başlığıyla verirken bir diğer basın organı ARD ise “Erdoğan yeniden cumhurbaşkanı seçildi.”[5] ifadeleriyle yer buldu.
Öte yandan Rus gazetesi Izvestia’da ise “Erdoğan üçüncü kez Türkiye cumhurbaşkanı olarak kalacak.” şeklinde bir habere rastlamak mümkün.
Suudi Arabistan’da ise “Dünya liderleri Erdoğan’ı tebrik etti.”[6] Başlığıyla, Arap dünyasındaki liderlerin Erdoğan’ı tebrik etmelerinin yer aldığı bir habere imza attı.
İsrail basını Haaretz’de “İsrailli Yetkililer Erdoğan’ın yeniden seçimden sonra ilişkileri derinleştirmesini bekliyor.”[7] Bu haberin aslında küresel çaptan ziyade ulusal çapta öneme sahip. İçeriğine bakacak olursak İsrail ile Hizbullah veya Hamas arasında bölgesel bir çatışmanın krize evrilebileceğinden endişe duyuluyor. Ve aynı basın seçim sonrasında ise “Türkiye’deki seçimlerde yerilen ve hedef alınan Suriyeli Mülteciler geleceklerinden endişe duyuyor.”[8]
Değerlendirme
Dünya’nın çeşitli basınlarında Türkiye Seçimleri’nin ülke gündeminin önüne geçmesi ve bunun için atılan başlıkların ülke özelinde bir yaklaşım ve tutum barındırıyor olması Türkiye’nin uluslararası arenada önemli bir aktör olduğunu bizlere göstermektedir. Bir diğer perspektif ile bir bakış sunacak olursak, her aktör kendi çıkarlarına odaklandığı gibi oluşabilecek riskleri ve buna karşı alınabilecek tedbirlere odaklanmalıdır. Bütün bu çıkar – fırsat ilişkisini bir noktada karar vericiler ve medya vasıtasıyla savunmacı ve mücadeleci bir tavır içerisinde gerçekleşmelidir ki dış basına bakıldığında medya parametresi konusunda bu süreci gayet iyi yürüttüğünü görebilmek çok mümkündür. Bu duruma en iyi örnek oluşturabilecek durumlardan birisi de Türkiye Seçimleri sırasında dış basının uluslararası medyada kendini savunma şekli olduğunu söyleyip böyle bir çıkarımda bulunmak mümkündür.
Kaynakça
[1] https://www.voaturkce.com/a/wsj-yaygi%CC%87n-kamoyu-memnuni%CC%87yetsi%CC%87zli%CC%87gi%CC%87ne-ragmen-erdogan-bi%CC%87r-donem-daha-kazandi%CC%87/7113953.html (e.t. 30.05.2023)
[2] https://www.paraanaliz.com/2023/doviz/abd-basini-erdogani-bekleyen-en-acil-mesele-ekonomi-ve-doviz-sikintisi-g-54469/ (e.t. 30.05.2023)
[3] https://www.theguardian.com/world/2023/may/28/west-caught-between-fear-hope-erdogan-extends-20-year-rule-turkey-election (e.t. 30.05.2023)
