Haber
Rusya Devlet Başkanı Putin, “Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşmasının imzalanması için bir şeyler yapabilirsek, süreci iki ülke arasında sınırların belirlenmesine ve lojistik hatların açılmasına götürebilirsek çok mutlu olacağız.” dedi. (Kaynak: Anadolu Ajansı, 19.08.2024)
TUDPAM Haber Analizi
En son temmuz ayı başlarında Astana’da Şangay İş birliği Örgütü (ŞİÖ) zirvesi sırasında (Azerbaycan örgütün diyalog ortağıdır) şahsen bir araya gelen İlham Aliyev ile Vladimir Putin, iki günlük resmi bir ziyaret için 18 Ağustos’ta Putin’in Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye gitmesi üzerine tekrar bir araya geldi.
Uçağı başkent Bakü’deki Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı’na inen Putin Azerbaycan Başbakan Birinci Yardımcısı Yagub Eyubov ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Samir Şerifov tarafından karşılandı. Karşılamanın ardından Putin’i Bakü’ye 40 km uzaklıktaki Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın resmi konutunda İlham Aliyev ve eşi Mihriban Aliyev ağırladı.
19 Ağustos’ta yapılan görüşmede ise iki lider Rusya-Azerbaycan ilişkilerini, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış sürecini müzakere ettiler. Görüşmenin ardından açıklamada bulunan Putin, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış sürecine değindi. yapılan görüşmede Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin mevcut durumunun ihlal edilmediğini vurgulayarak Rusya’nın, Bakü ve Erivan arasındaki ilişkilerin normalleşmesini ve daha önce mutabık kalınan üçlü anlaşma temelinde barış anlaşmasını destekleyeceğini dile getirirken “Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşmasının imzalanması için bir şeyler yapabilirsek, süreci iki ülke arasında sınırların belirlenmesine ve lojistik hatların açılmasına götürebilirsek bundan mutlu olacağız. Azerbaycan ziyareti sonrasında Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile iletişim kurarak ziyaretimin sonuçları hakkında bilgilendireceğim. Azerbaycan’ın bu sürecin tamamlanmasına ve çözüm elde edilmesine odaklandığını çok iyi biliyorum.” dedi.
Rusya ve Ermenistan’ın müttefik olmasına rağmen Ermenistan’ın silah ve askeri eğitimi için Batı ülkelerine yönelmesi Rusya’yı rahatsız etmekte olup Putin’in Ermenistan’ı ziyaret etmiyor olma sebebi Ermenistan’ın Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) kararlarının uygulanmasına ilişkin anlaşmaların bir üyesi olmasıdır. Çünkü bilindiği üzere Uluslararası Ceza Mahkemesi, 17 Mart 2023’te Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna savaşında savaş suçları işlediği iddiasıyla tutuklama kararı çıkartmıştı.
Rusya, Azerbaycan’ın İtalya ve Türkiye’den sonra üçüncü ticaret ortağıdır. Geçen yılın sonunda 2022 yılına göre %17,5 daha fazla olarak iki ülkenin ticaret cirosu 4,3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bunun ışığında Vladimir Putin’in Azerbaycan ziyaretinin temel hedeflerinden birinin de ekonomi ve enerji konularıyla bağlantılı olduğunu ifade edebiliriz.
Azerbaycan ve Rusya arasındaki etkileşimin seviyesinden çok memnun olduklarını ifade eden Aliyev, 2022’de imzalamış oldukları müttefiklik bildirgesinin başarıyla uygulandığını siyasi ve ekonomik alanda olumlu sonuçlar elde ettiklerini belirtti.
Daha öncesinde Avrupa ülkelerinin Bakü’ye gaz boru hatlarının kapasitesini artırmayı teklif etmişti, ancak Aliyev bu talepleri yerine getirmeyi ve uzun vadeli sözleşmeler olmadan ek maliyetler üstlenmeyi reddetmişti. Yapılan ziyaret sırasında Rusya ve Azerbaycan arasında üç anlaşma olmak üzere 6 yeni belge imzalanırken, ortak bir bildiri kabul edilirken, görüşmelerde devlet başkanlarının öncelikle Azerbaycan gaz taşıma sisteminin (Güney Gaz Koridoru) Rus gazını uluslararası pazarlara çeşitli yönlerde sağlamak için kullanılması konusuna değinilmiştir. Güney Kafkasya devletlerinin askeri güvenliği konusunda uzmanlar yaptırımlara rağmen Rusya’nın gaz sektöründe, özellikle Türkiye, Macaristan ve Güney Avrupa ülkeleriyle ticari ilişkilerinin devam ettiğinin altını çiziyor.
Sonuç itibariyle, Putin’in Bakü gezisi aynı zaman Erivan’ın Rus dış politikasının Güney Kafkasya yöneliminden ayrılması bağlamında önemlidir. İlaveten Moskova’nın bölgedeki varlığını göstermesinin yanı sıra Güney Kafkasya cumhuriyetleriyle siyasi diyaloğunu mevcut düzeyde sürdürmesi de önem arz etmektedir. Diğer yandan Moskova ile Bakü arasındaki iş birliğinin artmasının önündeki temel engel Rusya’nın yaklaşımlarındaki Azerbaycan – Ermenistan ikilimi iken Rusya’nın artık tarafsız bir pozisyon aldığını ve iş birliğinin büyümesine yönelik siyasi kısıtlamaların kaldırıldığını söyleyebiliriz.
