Kuzey Irak’ta iki yıldır yapılmayan seçimlerin 20 Ekim 2024’te yapılması planlandı. IKBY’deki kritik seçim en çok Türkmenleri etkiliyor. IKBY Hükûmeti Türkmenleri azınlık olarak kabul etse de bu, Türkmenlerin IKBY’deki ikinci millet olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Türkmenler, Yezidi veya Süryaniler gibi azınlık millet değildir; bu birçok kaynakta ispatlanmıştır.
Erbil ilinde yaşayan Türkmenlerin sayısının Süleymaniye’den çok daha fazla olduğu biliniyor. Erbil’de Türkmenlerin sayısı 300 binden fazladır. Bu da parlamentoya milletvekili çıkarmak için yeterli olacaktır. Milletvekili çıkarmak için Türkmenleri temsil eden Irak Türkmen Cephesi Partisi, Erbil’de kota sandalyesi için değil parti olarak seçimlere katılıyor. ITC, parlamentoda bir milletvekili çıkarmak için en az 10.000 oy almak zorundadır. Eğer bu sayıya ulaşabilirlerse parlamentoda Türkmenleri temsil eden 2 milletvekili olacaktır.
Türkmenlerin yaşadığı bir diğer il de Süleymaniye. Süleymaniye’deki Türkmenler Erbil’e göre daha az olduğu için kota sandalyesi için yarışacaktır. Süleymaniye’de Türkmenlere ayrılan kota sandalyesi için 6 aday bulunmaktadır. Bunlardan birisi de ITC’nin bağımsız adayıdır. Bu kota sandalyesini adaylardan hangisi daha çok oy getirirse o kazanacaktır. Şunu da belirtmek gerekiyor ki Türkmen kotası için bağımsız aday olarak KYB ve KDP’nin de adayı bulunmaktadır. Bu da Türkmenlerin oylarının bölünmesine neden olacaktır.
IKBY parlamentosunda eski sistemde 10 kota sandalyeden 5’i Türkmenlere verilmişti. KYB’nin şikâyeti üzerine Federal Mahkeme’nin son kararında Türkmenlere parlamentoda 2 sandalye ayrıldı. Şunu belirtmek gerekiyor ki IKBY’de yaşayan Türkmenler azınlık değildir. Kota sandalyesi sadece azınlıklara verilir. Türkmenlerin bu seçimde kota sandalyesini 2’ye düşürülmesinden dolayı Irak Türkmen Cephesi Partisi, Erbil’de kota dışında bir sandalye daha elde etmek için 11 adayla seçime katılacak.
Süleymaniye ise Erbil’e göre Türkmenlerin daha az nüfus yoğunluğuna sahip olduğu bir bölge olarak biliniyor. Irak Türkmen Cephesi Partisi, burada seçim stratejisi olarak kota sandalyesini kazanmak için bağımsız aday olarak Türkmenleri temsil eden adayını belirledi. ITC’nin, Süleymaniye’deki seçim yarışını bu strateji ile kazanması daha mümkün gözükmektedir. Irak Türkmen Cephesi Partisi, “Türkmenleri temsil eden tek parti” olduğunu söylese de diğer partilerde de Türkmen adayları bulunmaktadır. Bu da Türkmenlerin oyunu bölmeye yetiyor.
Türkmenler bu seçimde haklarını alabilmek için parlamentoya daha fazla milletvekili göndermek istese de IKBY’deki KDP ve KYB gibi güçlü partiler, birden fazla Türkmen milletvekili adayı göstererek bir veya iki Türkmen adayın kazanmasını sağlıyor. KYB ve KDP, bu seçim stratejisini uygulayarak Türkmenlerin binlerce oyunu almış oluyor. KDP ve KYB partisinin uyguladığı bir başka strateji ise “bağımsız adaylar.” Bağımsız adayları sahaya sürerek ve destek vererek oy toplamasını sağlamak onların bir stratejisidir. Bağımsız adayların kazanması Kürt partiler için önemli olmadığı gibi sadece Türkmenlere verilen oyların bir başka kişiye gitmesini sağlıyor. Bu nedenlerle Türkmenlerin oylarının büyük bir kısmı bölünüyor. Türkmenlerin oylarının bölünmesinin en önemli sebeplerinden biri de askerî alanlarda Türkmenlere yer verilmesi. Bölgesel yönetime bağlı askerî bakanlıklarda görev yapan Türkmen güvenlik güçleri, maaş aldıkları KYB ve KDP’den zorlama ve baskı yapılarak oy vermek zorunda kalıyorlar. Bu seçim stratejileri sayesinde Türkmenlerin oyları büyük bir kısmı KYB, KDP adaylarının oranını artırıyor ve Türkmenlerin oylarını büyük ölçüde düşürüyor.
Seçim Kartları
Bu seçimde oyların çalınmaması için seçim kartlarının çıkarmayan ya da güncellemeyen vatandaşlar oy veremeyecektir. Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu, vatandaşları seçim kartları hakkında bilgilendirdi. Son verilere göre üç ilde seçim kartlarını almayan kişilerin sayısının 112.000 olduğu açıklandı. Erbil’de 27 bin, Süleymaniye’de 73 bin, Duhok’ta ise 12 bin vatandaşın güncel seçim kartlarının almadığı açıklandı.
Vatandaşların 15 Ekim’e kadar güncel seçim kartlarının alması gerekiyorken “Kalan seçim kartları nereye gidiyor?” sorusunu sormak gerekiyor. Kalan seçim kartlarının Kuzey Irak’ta kurulan seçim komisyonun tarafından 20 Ekim’den önce Irak Bağımsız Yüksek Seçim komisyonuna teslim etmesi gerekiyor. Burada da ne zaman teslim edileceği hakkında herhangi bir bilgi paylaşılmazken; kartların Kuzey Irak’taki seçim komisyonunda kalması, bu kartlar ile oyların başka partilere oy aktarımına kuvvetli bir ihtimal gözü ile bakılmaktadır. Böyle bir usulsüzlük olması, Türkmenlerin oylarının daha da düşeceği anlamına gelmektedir. Kuzey Irak’ta yapılan stratejiler sayesinde oyları bölünerek Türkmenler azınlık olarak gösteriliyor.
20 Ekim’deki kritik seçim Türkmenlerin kaderini belirleyecektir. Yukarıda belirttiğimiz çeşitli sebeplerden dolayı Türkmenlerin oyları bölünmeseydi, kota dışında parlamento seçimlerinde en az 4 sandalye kazanabilmesi mümkün olabilirdi. Kuzey Irak’taki Türkmenler, kendilerini daha iyi ispat etmek ve IKBY’deki ikinci millet olduğunu bir kez daha kanıtlamak için bu fırsatı çok iyi değerlendirmeli; aksi taktirde Irak Türkmen Cephesi’nin desteklediği adaylar parlamentoya giremezse Türkmenlerin haklarını savunmak çok zor olacaktır.
