Mehmet Gökhan Özçubukçu
TUDPAM Uzmanı
Haber
Azerbaycan, Ermenistan tarafından işgal altında olan 4 köyün geri verilmesini talep ediyor. Azerbaycan-Ermenistan Sınır Belirleme Komisyonu Eş Başkanı, Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev’in ofisinden yapılan açıklamada, komisyonların bugüne kadar 7 kez bir araya geldiği, gelinen aşamada sınır belirleme için düzenleyici ve yasal çerçevenin oluşturulmasına yönelik çalışmalar yapıldığı belirtildi. (Kaynak: TRT Haber, 20.03.2024)
TUDPAM Haber Analiz
Azerbaycan, Ermenistan ile sınır müzakerelerinde Ermeni işgali Bağanis Ayrım, Aşağı Eskipara, Heyrimli ve Kızılhacılı köylerinin koşulsuz olarak iade edilmesini talep ediyor. Bu köyler Azerbaycan’ın Gazah ilinde yer almakta olup 1990-1992 yılları arasında Ermeni saldırısı sonucu işgal edilmişti. En az 30 yıldır yerleşim olmayan bu dört köy, Ermenistan ve Gürcistan sınırı arasında yer aldıkları için stratejik öneme sahip. Azerbaycan, topraklarının iadesinin Ermenistan ile barış anlaşması için bir ön koşul olduğunu söylüyor.
Azerbaycan toprak bütünlüğünü sağlayıp Güney Kafkasya’da yeni bir jeopolitik gerçeklik yarattı. Ermenistan ise II. Karabağ Savaşından sonra aldığı yenilgi ile bu gerçekliği artık inkâr etmiyor. Daha önce Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu kabul eden Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan şimdi ise 4 köyü iade etmeye hazırlanıyor. Bakü’nün taleplerini yerine getirmek için Azerbaycan toprağı olan 4 köye ziyarette bulunan Paşinyan, ‘‘köyleri vermezsek savaş çıkar’’ ifadelerini kullandı.
Paşinyan, geçtiğimiz hafta ‘‘haritadaki mevcut sınırlarımızdan dışında emelimiz olmamalı’’ ifadelerini kullanarak 4 köyün sakinleri ile bir araya gelerek ‘‘Eğer Ermenistan Azerbaycan ile sınırların belirlenmesi ve sınırların çizilmesi konusunu görüşmeyi reddederse, bu savaşa yol açabilir. Şimdi ayağa kalkıp odadan çıkabilirim ve sınırların çizilmeyeceğini söyleyebilirim. Ama bu hafta sonu bir savaş olacağı anlamına geliyor ve bu savaşın sonunda ne olacağını biliyorum. Daha sonra Cumhuriyet Meydanı’nda bir yerde karşılaştığımızda, biz basit köylüleriz, hiçbir bilgimiz yoktu ama siz her şeyi biliyordunuz’’ diyeceksiniz dedi. Bunun yanında Paşinyan, toprak meseleleri, sınırların belirlenmesi ve Azerbaycan ile olan enklav ve eksklav sorunlarına dair karşılıklı anlaşılan haritalara dayalı pratik adımların zorunlu olduğunu vurguladı. Ermenistan Başbakanına göre, toprak sorunlarını çözmenin bir yolu var: 1991’deki Almatı Deklarasyonu’nun hükümlerini ifade eden haritalar için siyasi bir temel oluşturmak, yerel gerçekliği görmek ve gerçekleri haritalara aktarmak.
Paşinyan’ın açıklamalarından ardından Azerbaycan İlham Aliyev, konu hakkında iyimser olduğunu söyleyerek ‘‘barışı hiç olmadığımız kadar yakınız’’ açıklaması yaptı. Sınır konusunda görüşmeler sürerken, Güney Kafkasya turuna çıkan NATO Genel Sekteri Jens Stoltenberg, Azerbaycan ve Ermenistan’a ziyaretlerde bulanarak iki ülke arasında gerçekleşecek barış antlaşmasına dair atılacak adımları görüştü. Stoltenberg, normalleşme ve kalıcı barışın yolunu açacak antlaşmaya varılması için Erivan’a çağrıda bulundu.
Özetle, Paşinyan açıklamalarında samimi davranması durumda barış antlaşması imzalanması, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınır sorunlarının çözülmesini ve Güney Kafkasya’da uzun yıllardır beklenen kalıcı bir barış ve istikrarın gelmesinin yolunu açacak bunun yanında Ermenistan’ın başta Türkiye ve Azerbaycan olmak üzere bölge ülkeleri ile ilişkilerini de şekillendirecek bir adım olacak.
