Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) iki yıldır yapılmayan seçimler, 20 Ekim’de gerçekleştirildi. Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu sonuçları açıkladı. Seçime katılım oranı %72 olurken, seçim sonuçları sürpriz olmadı. KDP (Kürdistan Demokrat Partisi) birinci parti olarak, parlamentoda 100 sandalyenin 39’unu kazanırken, diğer bir Kürt partisi olan KYB (Kürdistan Yurtseverler Birliği) ise 23 sandalye kazandı. Bu sonuç, Kuzey Irak’ta yıllar geçse de bölgesel yönetimde hangi sıkıntılar yaşanırsa yaşansın bu iki partinin hep birinci olacağını gösteriyor. Süleymaniye ve Halepçe, KYB’nin kontrolünde, Erbil ve Duhok ise KDP’nin kontrolünde olacak. Bu kadar sıkıntıya rağmen seçim sonuçlarının değişmemesinin şüphesiz ki seçim stratejisinden kaynaklandığını söylemek mümkündür. Kuzey Irak’ta kazanmanın tek yolu, seçim stratejilerinin çok iyi olmasıdır. Diğer bir nedeni ise halkın ne olursa olsun partilerini bırakmamalarıdır. KDP ve KYB’nin kazanmasının temel sebebi, önemli seçim stratejileri uygulayarak kazanmış olmalarıdır. Türkmenleri temsil eden Irak Türkmen Cephesi Partisi ise kötü seçim stratejisi yüzünden parlamentoya giremedi.
Parlamentodaki Türkmenler
Kuzey Irak’ta Irak Türkmen Cephesi Partisi, Erbil’de ayrı bir seçim stratejisi, Süleymaniye’de ise ayrı bir seçim stratejisi uygulayarak, parlamento için ayrılan iki koltuğu da kaybetti.
Birincisi: Erbil’de, kota sandalyesi dışında bir koltuk daha kazanmak için, seçime lisanslı olarak girme kararı alındı ve 11 adayla 10.000 oy alması gerekirken, sadece 1.725 oy alındı. ITC, Erbil’de kazanmak istiyorsa, kesinlikle bir müttefik ile strateji uygulamalıdır; çünkü sadece ITC’ye bağlı vatandaşların oyunu alabildi. Erbil’de parlamentoya sandalye kazanan bağımsız aday ise, Kürt partisiyle anlaşarak ve kendisini seven ve destekleyen vatandaşların oyunu alarak koltuğun sahibi oldu. Erbil’de Türkmenleri temsil eden Irak Türkmen Cephesi Partisi, IKBY yeni dönem parlamentosunun dışında kalarak ikinci koltuğu almak uğruna kota sandalyesini başka bir Türkmen adayına kaptırdı. Erbil’de ITC partisinden parlamentoya hiç kimse giremesede, Erbil’de Türkmenleri temsil eden bir parti olduğunu kanıtlamış oldular.
İkincisi: Süleymaniye’de, Türkmenleri temsilen 6 aday yarışıyordu. Seçim sonuçlarının ardından, ITC Partisi’nin desteklediği aday kazanamadı. KYB’nin destek verdiği ve Kürt seçmenlerin oy verdiği bir kısım Türkmenin de desteklediği aday kazandı. Süleymaniye’de, ITC’nin bağımsız adayının kazanamamasının sebeplerinden biri de seçim stratejisiydi. ITC’nin desteklediği bağımsız adayın, Kürtlerden oy almaması ve özellikle özel seçimde (güvenlik güçlerinden) sadece 10 oy alması, ITC’nin desteklediği adaya seçimi kaybettirdi. KYB’nin desteklediği aday ise özel seçimde binlerce oy alarak, Türkmenler tarafından tanındı ve Türkmenlerden de oy kazanarak, seçim sonuçlarında öne çıktı. Bu seçim stratejileri sayesinde, Süleymaniye’ye verilen kota sandalyesi kazanmış oldu.
Kuzey Irak’ta Türkmenlerin yaşadığı Erbil ve Süleymaniye’de Irak Türkmen Cephesi Partisi parlamentonun dışında kaldı. Seçilen milletvekilleri, gelecek 4 yıl boyunca Irak Türklerini temsil eden milletvekilleri olacaklar. Peki, Kuzey Irak Hükümeti’nden aldıkları vaadleri yerine getirecekler mi? Yoksa kendi çıkarları için mi çalışacaklar? Bunu, gelecek 4 yıl boyunca parlamentoda Türkmenleri temsil eden milletvekillerinin verecekleri önergelerle göreceğiz. Parlamentoda Türkmenleri temsil eden bir partinin bulunmaması büyük etki yaratacak. Özellikle parlamentoda her partinin temsilcisi bulunurken, Türkmenlerin sadece kota sandalyesine sahip olması, Türkmenleri çok zayıf gösterecek. Şunu belirtmek gerekiyor ki parlamentoda sunulan her önerge, KDP ve KYB’nin oy birliğiyle belirleyecektir.
Yeniden Hükümet Kurma
30 Ekim’de, Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu tarafından resmi sonuçların açıklanmasının ardından, 2018 Kuzey Irak Parlamento seçimlerinde seçime katılım oranı %51 iken, 20 Ekim 2024’teki Kuzey Irak Parlamento seçimlerine katılım oranı %72 olarak açıklandı. Seçimden sonra hükümeti kurmak için girişimler başlasa da, şüphesiz ki KDP ve KYB’nin hükümeti kurmak için anlaşması gerekmektedir. Bunun da çok kolay olmayacağı gözüküyor! KDP, birinci parti olmanın avantajıyla tüm bakanlıklara kendi partisinden birini koymak istemesi, KYB partisinin bunu asla kabul etmeyeceği gibi, önemli bakanlıkların kendisine verilmesini istiyor. Özellikle icraat yapılan bakanlıklar, iki parti de bu bakanlıkları çok önemsiyor ve kendi partilerinden birisini orada göreve getirmek istiyor. IKBY hükümetine en önemli dış yatırımların geldiği Enerji Bakanlığı, Elektrik Bakanlığı, Turizm Bakanlığı ve Belediyeler Bakanlığı gibi Kuzey Irak’taki en önemli bakanlıklar olarak biliniyor. Bu bakanlıkların hepsi KDP’de olduğu için, hükümeti kurmak için bu bakanlıklar üzerinden anlaşmaları gerekmektedir. Ancak bunun da çok kolay olmayacağı gözükmektedir. Seçimlerden sonra, 13 Kasım’da Irak Başbakanı Muhammed Şia-Sudani’nin Erbil ve Süleymaniye’yi ziyaret etmesi ve siyasi partilerle bir araya gelmesi, yeni kabinenin kurulması için hızlandırıcı ve önemli bir adım olacağı tahmin ediliyor.
Kuzey Irak’ta, hükümeti kurmak için aylar sürebilir ancak, iki parti anlaşırsa hükümetin öngörüldüğünden daha kısa bir sürede kurulması yüksek bir olasılıktır.
